Veteran uzun mesafe koşan atletlerde sağlıklı performans geliştirme yolları

       Ülkemizde orta ve üzeri yaş grubunda yol koşularının popülerliği gün geçtikçe artmaktadır. Giderek büyüyen bu kitle içerisinde geçmişte sporla uğraşmış kişiler olmakla birlikte arkadaş çevresi teşviki ile, kilo verebilmek amacıyla veya iş stresine yada çeşitli sebeplere bağlı olarak yaşanan sağlık sorunları sebebiyle doktor tavsiyesi ile koşmaya başlayan kişilerden oluşmaktadır. Ülke olarak sağlıklı beslenme alışkanlığımızı kaybetmenin eşiğinde olmamız nedeniyle obezite ve beraberinde getirdiği tansiyon,şeker hastalığı ve kalp damar hastalıklarına maruz kalma riskimiz gün geçtikçe artmaktadır. Bu durumun tolere edilebilmesinin en sağlıklı yolu düzenli fiziksel aktivite olarak karşımıza çıkmaktadır.

       Toplumda bazı kavramların yanlış bilinmesi veya yanlış anlaşılması sebebiyle sağlığın korunması veya sağlıklı bir yaşam sürebilmek amacıyla çıkılan bu yol düşünülenin aksine akut sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bilindiği üzere 40 yaş ve üzerinde insan organizmasında gerileme başlar ve yaş ilerledikçe metabolizma yavaşlamaya başlar. Düzenli fiziksel aktivite yapmayan bireylerde beslenme bozukluğu ile paralel olarak kilo alma ve alınan kiloların verilmesinde yaşanan zorluklar ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bu durumun çözümü için tercih edilen çeşitli diyet programları kısa vadede başarılı olsa da orta ve uzun vadede toplumumuzun kültürel alışkanlıklarından dolayı sürekliliğini koruyamadığı için istenilen başarı düzeyine erişememektedir.

            Tüm bu yolları denedikten sonra çözüm noktası olarak spora başlamayı seçen kişiler bir an önce sonuç alabilmek adına mevcut kapasitesinin üzerine çıkarak egzersiz yapmakta ve zaten yıkım faaliyetlerinin başladığı organizmaya olması gerekenden fazla bir yük yükleyerek istemsiz olarak kendi sağlığını tehdit edecek bir çaba içerisine girmektedir. Elbette bu kasıtlı olarak yapılan bir durum değildir ancak düzenli fiziksel aktivite kavramı ile egzersiz ve spor kavramlarının içeriğine hakim olmak bu işin biraz daha akılcı yapılmasına yardımcı olacaktır.

            Fiziksel aktivite günlük hareketliliği biraz olsun artırarak genel sağlığın korunması için yapılan sportif faaliyetler olarak tanımlanır. Burada performans artışı veya rekabet söz konusu değildir. Oysa egzersiz bir amaç doğrultusunda performans artışı sağlamak amacıyla yapılan yoğun sportif faaliyetlerden oluşur, birde müsabık olarak yarışma yani spor bununla birleşince fiziksel aktivite kavramı tamamen ortadan kalkmaktadır.

            Eğer orta yaş ve üzerinde egzersiz veya performans sporu yapılacak ise burada bilinmesi gereken birçok etmen devreye girmektedir. Bunlar bilinmeden ve dikkat edilmeden yapılan egzersizler yarar sağlamaktan öte tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir.  Bireyin genel sağlık durumu, yaşı, vücut kitle indeksi (VKİ), dinlenik kalp atım sayısı gibi değerler tespit edilerek bireyin yapabileceği egzersiz seviyesini belirlemek ve bu doğrultuda doğru bir planlama ile zamana yayarak egzersiz seviyesi sağlığı koruyarak artırılmalıdır. Burada egzersiz şiddetinin belirlenmesi ve yapılan egzersiz şiddeti esnasında erişilmesi gereken minimum ve maksimum kalp atım sayısı aralığı doğru hesaplanarak organizmaya mevcut egzersiz seviyesinin üzerinde bir yük yüklemeden sağlığı koruyacak şekilde ilerlenmelidir.

            Performans sporu yapan veteran atletlerde genellikle grup antrenmanları yapıldığı herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Grup üyelerinin farklı egzersiz seviyelerinde ve farklı genel sağlık durumlarına sahip olduğu düşünüldüğünde eşit şiddette yapılacak herhangi bir antrenmanın  ortaya çıkarabileceği olumsuz sonuçlar bireyleri yola çıkış amaçlarından  tamamen uzaklaştırmaktadır. Koşularda sağlığımızı koruyarak performans artışını sağlamak elbette mümkündür ancak burada eşit egzersiz seviyesindeki bireylerin bir arada olması hem sağlığı koruyacak hemde performans artışına yardımcı olacaktır. Son olarak yapılan en önemli yanlışlardan biride kuvvet çalışmalarının ihmal edilmesidir. Özellikle orta yaş ve üzerinde hafta da iki gün tüm vücut kuvvetine yönelik ağırlık çalışmaları mutlaka ama mutlaka yapılmalıdır. Bu hem performans artışı açısından hemde kas ve iskelet sisteminin sağlığı açısından çok değerlidir.